LỜI DẪN
Gia phả dòng họ Khổng Hữu - Ngành 2 - Nam am
Gia phả(1) là tinh hoa và cốt cách của dòng họ. Trong một dòng họ nếu không có gia phả thì không thể đảm bảo kỷ cương tôn ti trật tự trên dưới, không biết nhau, quan hệ tình cảm mọi thành viên trong gia tộc mỗi ngày một rạn nứt và phai nhạt dần.
Gia phả là bản ghi chép tên họ, tuổi tác, vai trò và công đức của tổ tiên, ông, bà, cha mẹ…trong thời đại mà họ đã sinh ra và lớn lên. Ngày nay, việc viết gia phả để ghi chép lại những điều cần nhớ về cội nguồn của từng dòng tộc đã trở nên khá phổ biến. Gia phả giúp cho các thế hệ sau sẽ biết quê quán mình ở đâu, ông bà cụ tổ mình là ai, ai có họ hàng với mình và họ hàng như thế nào… Nhờ đó mà có cách chào hỏi đúng lễ nghĩa.
Như chúng ta đều biết, “nước có sử, nhà có phả”. Lịch sử của đất nước ghi rõ từng thời kỳ với những con người, sự việc của nước nhà; còn Gia phả tức là sử của một dòng họ thì ghi những việc thuộc dòng họ ấy, bắt đầu từ cụ Thủy tổ, người mà những người đang sống biết được, ghi đầy đủ về tổ quán của cụ Thủy tổ(2) cho đến ngày nay; ghi các thành viên (hậu duệ) của dòng họ, thứ thế (đời), ngày sinh, ngày mất, ghi hành trạng của họ; ghi phả đồ, ngoại phả và phụ khảo.
Đất nước trong giai đoạn không có sử gọi là Huyền sử(3). Nhà không có phả gọi là huyền phả, tức tổ tiên, truyền thống dòng họ, con người, sự việc ở đây chỉ dựa vào ký ức và truyền khẩu, do vậy lâu ngày bị mai một. Có gia phả, mọi việc sẽ rõ ràng, chính xác, bền vững, khả năng lưu truyền mạnh mẽ, mau lẹ và đi xa hơn. Người “mất gốc”, không biết mình do ai sinh ra và gốc gác ở đâu, đây là hoàn cảnh đáng thương cô độc và quạnh quẽ. Người có gia phả sẽ tự tin, tự hào về truyền thống tốt đẹp, sáng lạng của dòng họ mình để củng cố niềm tin, vững bước đi lên trong mọi tình huống.
Chim có tổ người có Tông, uống nước nhớ nguồn. Gia phả là lịch sử dòng họ, là di sản thiêng liêng không thể thiếu của con cháu. Dòng họ Khổng Hữu – Ngành II ta nhìn về lịch sử mấy trăm năm của dân tộc, qua bao biến cố thăng trầm phải chăng đã tồn tại và phát triển qua bao địa danh, nay khó bề nắm được. Theo nhiều ý kiến mà nghĩ, họ Khổng Hữu – Ngành II được phát sinh vào khoảng cuối thời kỳ vua Tự Đức trị vì năm (1847–1883) và trong thời kỳ vua Bảo Đại trị vì (6 tháng 11 năm 1925 – 30 tháng 8 năm 1945), có nguồn gốc là họ Nguyễn Văn ở thời kỳ vua Minh Mạng (1820-1840), địa chỉ tại xã Hùng Tiến, huyện Vĩnh Bảo, Tp. Hải Phòng. Người đứng đầu dòng họ ta hiện nay (họ Khổng Hữu – ngành II) định cư và lập nghiệp ở Làng Nam, nay thuộc thôn Nam Am, xã Tam Cường, huyện Vĩnh Bảo, TP Hải Phòng(4) là cụ Thủy tổ Khổng Hữu Vực cùng cụ bà Khổng Thị Ơn, rồi dần dần phát triển con cháu mà hình thành dòng họ tiếp nối tới nay. Hàng năm con cháu trong họ tưởng nhớ ngày mất của cụ Thủy tổ là ngày 14 tháng 4 âm lịch và ngày mất của cụ bà là ngày 29 tháng 9 âm lịch. Con cháu chọn ngày 29 tháng 9 âm lịch hàng năm tại quê nhà Nam Am để cùng nhau tập trung tổ chức ngày húy(5), sửa lễ vật, tưởng nhớ ân đức tổ tiên, ngày 29 tháng 9 năm 2023 (âm lịch) là ngày Tưởng nhớ tổ tiên đầu tiên của dòng họ Khổng Hữu – Ngành II.
Có gia phả, con cháu sẽ nắm chắc ngày giỗ ông bà, không cưới gả với người trong họ, nắm rõ thứ thế để trong giao tiếp, việc thưa gửi, tôn ti sẽ rõ ràng. Nghiên cứu gia phả là khoa học, thực hành gia phả là thiêng liêng. Phải công phu, nghiêm túc trong việc dựng phả. Gia phả là tư liệu quý giá cho dòng họ, nhà sử học, dân tộc học.
Nhìn Gia phổ (phả hệ, phả đồ) mọi người trong Họ hiểu rõ cội nguồn, thứ bậc để thực hiện đúng kỷ cương, biết phát huy những truyền thống tốt đẹp mà Tổ Tiên và những người đi trước để lại.
Gia phả của dòng họ Khổng Hữu – Ngành II, nay được soạn thảo lần đầu, viết lại kế thừa tinh hoa truyền thống tốt đẹp của dòng họ và được ghi lại thông tin, học vấn, công danh, tiểu sử vv….. đến đời thứ 6 trong dòng họ (từ cụ Thủy Tổ - đến đời thứ 6). Cuốn phả ký này là tài sản vô giá của dòng họ để lại cho muôn đời con cháu gìn giữ và phát huy. Để đảm bảo tính kế thừa liên tục truyền thống tốt đẹp của ông cha. Cuốn gia phả có tính lịch sử này dẫu chưa thật đầy đủ, nhưng là cơ sở để con cháu tìm về cội nguồn, mong mọi thành viên trong gia tộc, dòng họ với tâm huyết của mình tiếp nối các đời sau bổ sung được hoàn chỉnh.
Đăng nhận xét